Klasik tesbih hammaddelerinin tamamına yakını doğal malzemelerdir. İçinde canlılar, mineraller ve bitkiler bulunmaktadır. Ancak ne eski ne de yeni zamanlarda bu sanatın ustalarınca doğaya ve canlılara tesbih yapmak adına zarar verilmemiştir. Özellikle klasik tesbih maddelerinin hiçbiri ülkemizden elde edilmez. Ağaç malzemeler Afrika, Uzakdoğu ve Güney Amerika kökenlidir. Canlılar ve fosil esaslı maddeler Sibirya, Kutuplar ve kuzey ülkeleriyle Endonezya, Hindistan, Okyanusya gibi uzak diyarlardan gelmektedir. Fil ve mamut dişleri, gergedan boynuzu, su aygırı dişi, mors dişi gibi malzemeler, getirildikleri ülkelerde de yıllar önce ölmüş canlıların artıkları olarak toprak altından veya denizden çıkarılmaktadır.

Osmanlı Devleti arşiv kayıtlarında, bazı tesbihlerin farklı özellikler yansıtacak şekilde yapılmış olduğundan bahsedilmektedir. Çok çeşitli malzemelerden yapılan tesbihler son derece zarif ve güzel bir görünüşe sahiptirler. Genellikle tesbih malzemeleri üç başlık altında toplanabilir.

TAŞ, TOPRAK VE MADENİ TESBİHLER

Bunlar doğadaki cansız malzemelerden örneğin akik, ametist, altın, gümüş gibi malzemelerden yapılan teşbihlerdir. Malzemesinden dolayı zor yapılan ve yapımı çok zaman alan tesbihlerdir. Tesbih yapılacak malzemenin sertliğine göre bunları yaparken çelik kalemler, elmas uçlu kalemler ya da elmas tozu kullanıldığı bilinir.

Yıldız Taşı: Kuvarsın yeşil, turuncu ve mavi tonlarında bulunan bir türüdür. Genel olarak yeşil tonlarında bulunur ve bu nedenle aventurin denildiğinde akla ilk olarak yeşil aventurin gelir. Ancak mavi mavi ve turuncu tonları da bulunmaktadır. Metalik parıltılar saçan ve tanecikli bir yapıya sahiptir.

Zümrüt: Göz alıcı güzellikte bir yeşil renge sahip olan zümrüt, en kıymetli taşlardan biridir. Renginin yeşil olması nedeniyle bu taşın yağmur yağdırdığına inanılırdı. Bazı İslam ülkelerinde Zümrütün koruyucu tılsım gücünün bazı ayetler okunarak daha da güçlendirildiğine de rastlanmıştır.

Lapis (Lazuli): Oldukça değerli taşlar arasında yerini korumaktadır. Taş yapısı itibari ile üzerinde beyaz kalsit çizgiler bulunabilmektedir. Bu taş kireç taşlarının altlarında bulunabilmektedir. Bu durumlarda kireç taşı yakılır ve sonrasında su ile söndürülerek ani değişimlere maruz bırakılır ve taşın altına inilerek elde edilir. Bu taş yapısı itibari ile her daim mavi renktedir.

Şah Maksut Taşı: Şahmaksut Taşı, Afganistan’ın Şahmaksut bölgesindeki dağlık bölgeden çıkarılması sebebiyle bu isimle bilinir. Geleneksel tesbihciliğimizde beğeni ile kullanılmıştır. Tıplı Kristal Kuvars taşı gibi soğuk yapılı bir taş olması nedeniyle, bilhassa yaz aylarında ele serinlik hissi verdiğinden, sıcak mevsimlerde kullanımı bilhassa tercih edilir. Soğuk mevsimlerde de sıcaklık hissi verir. Kâbe’nin zemini bu taşla yapılmıştır, bastığınız yerler serinlik hissi verir.

BİTKİ VE AĞAÇ ESASLI TESBİHLER

Bunlar da sert, hoş kokulu ve elyafı güzel ağaçlardan yapılmıştır. Bu tesbihlerin yapımı da teknik olarak organik tesbihlerin yapılışı gibidir. Bu tesbihler sipariş üzerine yapılırdı. Güzel kokulu olanlar çekilmedikleri zaman kapalı madeni kaplarda korunurlardı. Özellikle Haşebî tesbihlerin durak, imame ve kamçılarında çok güzel bir işçilik görülürdü.

Amber: Sıcak iklimi, rutubetli ve bataklık yerleri seven, güzel kokulu bir ağaçtır.

Abanoz: Tropik ve subtropik bölgelerin odunsu bitkisidir. Siyah renklidir.

Demirhindi: Afrika, Hindistan ve tropikal bölgelerde yetişen, yayık dallı boyu